تقریباً از سال‌های ۲۰۱۰ به این سو پول‌های جهانی گرفتار بحران شده‌اند؛ سؤال این است که سرنوشت پول‌های جهانی پس از بحران چه می‌شود؟ از واکاوی آینده نامطمئن نظام پول کاغذی جهان چه می‌یابیم؟ به نظر می‌رسد نظام پولی بین‌المللی نظامی ایستاده بر پایه‌هایی لرزان است. با اینکه بر مبنای برتن‌وودز، نظام ذخیره دلار پیدایش یافت و بازارهای ارز شکل گرفت و پول‌های گوناگون و بانک‌های مرکزی متنوعی در این نظام نقش بازی کردند و می‌کنند، ولی این سؤال پیش روی بسیاری قرار دارد که آیا دلار کماکان جایگاه نخست خود را حفظ خواهد کرد؟ باقی ارزهای پرقدرت جهان چه می‌شوند؟
در بررسی پیش‌نیازهای ایجاد پول بین‌المللی موفق این سؤال وجود دارد که آیا وجود پول ذخیره ضروری است؟ آیا می‌توان به سیستم‌های پولی دیگر فکر و آنها را اجرایی کرد؟ در جنگ‌های ارزی که یک پای ثابت آنها دلار است کدام‌یک از ارزهای دیگر موفق می‌شوند جهان را تحت تسلط خود بگیرند؟ یورو، یوان، ین و پوند چقدر شانس دارند که بتوانند حاکم بازارهای پولی جهان شوند؟ یا حتی بتوانند به حیات خود ادامه دهند؟
به نظر می‌رسد نبرد پولی و نقش رو به افزایش صندوق بین‌المللی پول زمینه‌های شکل‌گیری نبردهای جدیدی را فراهم خواهد کرد. نبردی که مشخص نیست چه تأثیری بر آینده جهان می‌گذارد. سؤال‌ها پرشمار است؛ مثلاً اینکه در پول جهانی جدید چه نقشی برای طلا می‌توان دید؟ آیا آن‌طور که برخی می‌گویند استاندارد طلا بهترین استاندارد پولی جهان است؟ آیا برای عبور از بحران باید به استاندارد طلا بازگردیم؟
آنچه احتمالاً بسیاری از تحلیلگران در آن اشتراک نظر دارند ناکارایی نظام پولی بین‌المللی امروز جهان است. نظامی که در خدمت یک حاکم بلامنازع قرار گرفته است؛ برخی دیگر هم توانسته‌اند در این جنگ ارزی جایگاهی حداقلی برای خود دست‌وپا کنند و به حاکمان کوچک حوزه‌های خود تبدیل شده‌اند. باقی جهان به نظر می‌رسد زیر سایه این نظام پولی ناعادلانه قرار گرفته‌اند و مجبورند برای کشورهای بزرگ‌تر کار کنند. بسیاری با این ایده که ثروت جهان باید عادلانه‌تر توزیع شود پشت بیت‌کوین ایستاده‌اند. برخی تصور می‌کنند بیت‌کوین توانسته است پاسخ آن سؤال‌هایی باشد که در ابتدای این یادداشت مطرح کردیم.
به فرض که نظام فعلی کارآمد نیست؛ سؤال این است که نظام پولی مبتنی بر بیت‌کوین تا چه حد می‌تواند جایگزین نظام فعلی شود؟ نواقص استاندارد بیت‌کوین چیست و آیا می‌توان به کد اعتماد کرد که نظام اعتماد جهانی را بر پایه آن بسازیم؟
ایده‌های پشت بیت‌کوین ایده‌های بدیعی هستند ولی در اینکه بیت‌کوین و دیگر رمزارزها چقدر در پیاده‌سازی این ایده‌ها می‌توانند موفق باشند بحث زیادی وجود دارد. برای درک پرسش‌ها و پاسخ‌های احتمالی، کتاب استاندارد بیت‌کوین یکی از بهترین کتاب‌هایی است که می‌توان معرفی کرد؛ این کتاب برای درک مبانی اقتصادی و تاریخی پشت ایده بیت‌کوین نوشته شده است؛ انتشارات معتبر وایلی هم این کتاب را چاپ کرده و نویسنده آن یعنی «سیف‌الدین آموس» از اقتصاددانان جوان و شناخته‌شده جهان است؛ او به نحله فکری تعلق دارد که با عنوان اقتصاد اتریشی در جهان شناخته می‌شود.
سیف‌الدین آموس در این کتاب که به زبانی ساده و گیرا نوشته شده تلاش می‌کند زمینه‌های فکری شکل‌گیری بیت‌کوین را شرح دهد. روایت تاریخی این کتاب برای همه جذاب است؛ حتی آنهایی که ممکن است با ایده کتاب همراه نباشند. نویسنده تصور می‌کند سرنوشت پول‌های جهانی پس از بحران نابودی است و بعد از استاندارد طلا هم استاندارد بیت‌کوین بهترین چهارچوب برای ساخت نظام پولی بین‌المللی نوینی است که کم‌ترین آسیب را داشته باشد.
به نظر شما رؤیای ساخت جهانی با پول واحد که نظام اعتمادش بر پایه کد طراحی شده چقدر ممکن است؟ این سؤالی است که کتاب استاندارد بیت‌کوین تلاش می‌کند به آن پاسخ دهد.
بخش اول این کتاب به موضوع پول می‌پردازد و کارکردها و ویژگی‌هایش را بررسی می‌کند. آموس فناوری‌های جدید را از دیدگاه مسئله‌هایی بررسی می‌کند که حل می‌کنند و به همین دلیل بین کارکردهای اصلی آن فناوری و ویژگی‌های ظاهری و کم‌اهمیتش تمایز قائل می‌شود. او در این‌باره می‌گوید: «اگر مسئله‌هایی را بررسی کنیم که به کمک پول حل می‌شوند، می‌توان مشخص کرد که چه نوع پولی سالم است و چه نوع پولی سالم نیست. همچنین می‌توان فهمید که چرا کالاهای مختلفی مثل صدف، طلا و اسکناس‌های دولتی در دوره‌های مختلف نقش پول را بازی کرده‌اند و چرا نتوانسته‌اند انتظارات جامعه از پول به‌عنوان ابزاری برای ذخیره و تبادل ارزش را برآورده کنند.»
بخش دوم به بررسی پیامدهای فردی، اجتماعی و جهانی پول‌های سالم و ناسالم در سراسر تاریخ می‌پردازد. پول سالم به افراد اجازه می‌دهد که بلندمدت فکر کنند، پس‌انداز کنند و برای ساختن آینده‌ای بهتر، سرمایه‌گذاری انجام دهند. پس‌انداز و سرمایه‌گذاری بلندمدت کلید جمع‌آوری سرمایه و پیشرفت تمدن انسانی هستند. پول در واقع مکانیسم ارائه اطلاعات و سنجش یک اقتصاد به حساب می‌آید و پول سالم است که امکان خریدوفروش، سرمایه‌گذاری و کارآفرینی بر بستری قابل اطمینان را فراهم می‌کند. در مقابل، پول ناسالم این فرایندها را دچار بی‌نظمی می‌کند. پول سالم یکی از عناصر حیاتی یک جامعه آزاد است؛ زیرا سپری برای محافظت از جامعه در مقابل دولت‌های مستبد به وجود می‌آورد.
بخش سوم کتاب توضیحاتی در مورد نحوه عملکرد شبکه بیت‌کوین و برجسته‌ترین جنبه‌های آن ارائه می‌دهد و کاربردهای احتمالی بیت‌کوین به‌عنوان نوعی پول سالم را تحلیل می‌کند. در این بخش کاربردهایی را که بیت‌کوین برای آنها مناسب نیست، معرفی می‌کنیم و به بررسی چند مورد از رایج‌ترین اشتباه‌های افراد در مورد این رمزارز می‌پردازیم.
این کتاب به گونه‌ای نوشته شده که فهم ویژگی‌های اقتصادی بیت‌کوین برای خواننده ساده باشد تا بتواند جایگاه آن به‌عنوان ابزاری دیجیتال جهت رفع نیاز به پول را بهتر درک کند. همچنین این کتاب به هیچ‌وجه پیام تبلیغاتی برای بیت‌کوین نیست.
منبع: ماهنامه عصر تراکنش شماره ۶۳؛ رسانه مدیران فناوری‌های مالی ایران
