درباره کتاب پول نقد دیجیتال / «وجه رایج»

بیت‌کوین و دیگر رمزارزها داستان ناگفته‌ای دارند که کتاب «پول نقد دیجیتال» برای اولین‌بار آن را روایت می‌کند. این روایت به فراتر از تاریخچه مرسوم ارزهای دیجیتال می‌پردازد و تلاش‌هایی که به خلق بیت‌کوین منجر شد را مرور می‌کند. بسیاری تصور می‌کنند بیت‌کوین یک فناوری انقلابی است که تاریخچه‌ای ندارد؛ در حالی که واقعیت چیز دیگری است. تاریخچه بیت‌کوین به سال‌های ابتدایی قرن بیستم بازمی‌گردد و حدود ۱۰۰ سال است که آرمان‌گراهای دنیای فناوری و آنارشیست‌ها با ایده‌هایشان راهی را پیموده‌اند که به خلق بیت‌کوین منجر شده است. ایده‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی، کاهش قدرت دولت‌ها، دنیای آخرالزمانی و ساختن جهانی رؤیایی در این کتاب مرور می‌شوند و نویسنده به‌خوبی توضیح می‌دهد  که چطور این ایده‌ها به خلق بیت‌کوین منجر شد.

در این کتاب قصه‌های زیادی از گروه‌های گوناگون در طول ۱۰۰ سال گذشته مرور می‌شود؛ برخی از آنها شبیه داستان‌های علمی ـ تخیلی هستند و باورکردنی نیستند! و سخت است قبول کنیم که پشت بیت‌کوین و فلسفه آن چنین آدم‌هایی وجود داشته‌اند. سؤالی که نخ تسبیح همه گروه‌هایی است که در کتاب به آنها پرداخته شده، این پرسش است: ما چگونه می‌توانیم به هم اعتماد کنیم و از انواع  دیگری از پول استفاده کنیم؟ چه چیزی اشیای دیجیتال را ارزشمند می‌کند؟ چگونه یک ارز خودش را به ما ثابت می‌کند؟ چه چیزی یک موجودیت دیجیتال را معادل پول نقد می‌کند؟ چیزی که می‌تواند خلق، اما نمی‌تواند کپی شود!

این کتاب، داستان ناگفته پول دیجیتال و افرادی را تعریف می‌کند که به‌دنبال ساختن آن بودند. هدف بعضی از آنها زمین‌زدن دولت‌ها و ملت‌ها و ایجاد آرمان‌شهری رمزنگاری‌شده بود و هدف برخی دیگر این بود که با از میان رفتن نظم جهانی، پاداشی دریافت کنند، برخی نیز می‌خواستند ماشینی را پدید بیاورند که بتوانند با آن تا ابد زندگی کنند. عوامل به وجود آمدن رمزارزها از این قرار است: پیش‌نیازها، فناوری‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها، ایده‌ها، خیال‌ها، داستان‌ها و مدل‌های آینده‌ای که پشت اولین معرفی بیت‌کوین وجود داشت.

بحث اصلی این کتاب با بیان این حقیقت آغاز می‌شود که به جای پول الکترونیکی که کلی‌تر است، قرار است داستان پول دیجیتال را تعریف کنیم. دیجیتالی‌کردن پول، یعنی چیزی را ایجاد کنیم که به‌راحتی در شبکه‌های کامپیوتری معامله شود و بررسی و تأیید هویت آن آسان باشد، اما نتوان آن را جعل یا تکثیر کرد، همچنین باید اطلاعاتی را در مورد هویت و ارزش خود به همراه داشته باشد، ولی در مورد چگونگی استفاده و کسی که از آن استفاده می‌کند، اطلاعاتی ندهد.

این مجموعه شرایط، ظاهراً متناقض و غیرممکن به نظر می‌رسند؛ پول دیجیتال مورد نظر ما باید موجود باشد، اما کمیاب؛ منحصربه‌فرد و ناشناس باشد، اما قابل شناسایی و مطمئن؛ به‌راحتی منتقل شود، اما قابل تکثیر نباشد و تمامی این ویژگی‌ها باید در قالب فناوری‌هایی ارائه شود که قابلیت تکثیر بدون هزینه، فوری و بدون هیچ ایرادی را داشته باشند.

نویسنده کتاب، «فین برونتون»، استاد دانشکده رسانه، فرهنگ و ارتباطات دانشگاه نیویورک است. او پیش از این، کتاب «اسپم: تاریخ در سایه اینترنت» را نوشته است. «پول نقد دیجیتال» کتابی به‌شدت سهل و ممتنع است؛ با اینکه روایتی جذاب و پیوسته دارد، ولی تعدد ارجاع‌های آن ممکن است خوانش کتاب را سخت کند. کتاب توسط انتشارات دانشگاه پرینستون در ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شده است. بنابراین باید در تمام مدت توجه داشته باشید که با یک کتاب عامه‌پسند بازاری سروکار ندارید؛ بلکه یک کتاب پژوهش‌محور دانشگاهی در دست گرفته‌اید که قرار است شما را با بخش‌هایی از دنیای ارزهای دیجیتال آشنا کند که کمتر جایی ممکن است چیزی درباره آن بشنوید.

نکته مهم کتاب این است که یادآوری می‌کند پدیده‌ای مانند بیت‌کوین یک پدیده سطحی و موقتی نیست؛ بلکه فلسفه و تلاش‌های اجتماعی سنگینی پشت آن وجود دارد؛ نکته مهم دیگر نیز این است که این کتاب بار دیگر اهمیت مفهوم پول را یادآوری می‌کند؛ به طرز عجیبی با وجود اهمیت پول در زندگی روزمره تلاش برای ندیدن این مفهوم در دنیای فلسفه و جامعه‌شناسی جالب است.

ظهور پول‌ها (و شاید ارزها و ابزارهای پولی و هر واحد اندازه‌گیری ارزش) مانند بیت‌کوین به یکباره ما را متوجه دانش اندک‌مان درباره پول کرد. اهمیت کتاب حاضر در این است که به‌خوبی نشان می‌دهد ارزهای دیجیتال نه با ابزارهای فناورانه؛ بلکه با دیدگاه‌های فلسفی و اجتماعی شروع شده‌اند.

هدف این کتاب را می‌توان تنها در یک جمله جمع‌بندی کرد؛ «وجه رایج» عبارتی است که در دنیای ارز برای پولی استفاده می‌شود که عموماً برای معامله پذیرفته شده و از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود. پول موجود در جیب شما به این دلیل «وجه رایج» محسوب می‌شود که در جامعه پذیرفته شده است. این پول را به هر کسی که بدهید آن را قبول می‌کند و در نهایت می‌توان برای پرداخت مالیات یا وام از آن استفاده کرد. «ارز» بودن و قابلیت انتقال آن در حال حاضر به این دلیل است که آینده‌ای برای آن وجود دارد. «وجه رایج» در علوم دیگر نیز دیده می‌شود که در ساخت سخت‌افزار کامپیوتری و ایجاد پول دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کتاب تا حدودی به این موارد نیز می‌پردازد. «وجه رایج» در نهایت ما را به یاد گذر زمان می‌اندازد؛ گذر زمان حال بین گذشته‌ای که به تاریخ پیوسته و آینده مطلوب، پیش‌بینی‌شده یا هراسناک. داستان پول دیجیتال در محل تقاطع سه حوزه قرار دارد؛ «مسائل اجتماعی مربوط به پول»، «تاریخ فناوری و کامپیوتر» و «احساس ما نسبت به شرایط گذشته و آینده».

بنابراین این کتاب دو هدف دارد. با مطالعه این کتاب از اجزا، مفاهیم و ایده‌های پول دیجیتال (از آزمایش‌های دهه ۱۹۸۰ گرفته تا ایجاد بیت‌کوین) یک ذهنیت پیدا خواهید کرد. به این ترتیب چگونگی به‌کارگیری داده‌ها و توافق‌ها و تلاش‌هایی را که طی این فرایند صورت گرفت (به‌خصوص نظارت بر پرداخت‌ها و تراکنش‌ها) خواهید دید. همچنین تاریخچه‌ای از پول‌های آزمایشی را خواهید دید که تا نزدیکی موفقیت رفتند، ولی در نهایت شکست خوردند. این موضوع از تاریخچه ارزهای آرمانی، نمونه‌های اولیه، تصاویر، داستان‌ها، سیستم‌های کاربردی و طراحی‌های مربوط به آینده که پیش‌تر «تکنیک‌های آینده»محسوب می‌شدند، فراتر خواهد رفت.

با در نظر گرفتن تمامی این موارد  این کتاب تجربه خوبی برای خوانندگان به همراه می‌آورد؛ مجموعه‌ای از سیستم‌های مختلف آرمانی، آینده‌نگری‌های خیال‌آمیز و زندگی تجربی به انضمام طرح مختصری از شخصیت‌ها و شیوه‌هایی که ممکن است بعضی از آنها لجبازانه، خطرناک و حتی زشت به نظر برسند. در این مجموعه، موارد زیر بررسی می‌شود: کشورهای پیشرو و چالش‌های محاسباتی، سیستمی مالی که سازنده‌اش را دوباره به زندگی برگرداند، کالاهایی که حکم پول نقد را داشتند، پروژه زانادو، پول کاغذی، ارزش عینی، وحشت‌زدگی ارزی، سفینه‌های شخصی، تصادفی‌بودن همگانی، تکنوکرات‌های قهرمان آمریکایی، رمزنگارهای مسلمان، نواحی خودمختار برون‌مرزی، گریس هاپر در حال بازی بسکتبال، نقره آزادی‌خواهان، طرح‌های ژئودزیک، ماشین زمان خراب، کوپن‌های ایده، امضاهای جعلی، دیواری از لامپ لاوا و مخزنی پر از سر منجمد انسان‌ها.

منبع: ماهنامه عصر تراکنش شماره ۶۳؛ رسانه مدیران فناوری‌های مالی ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *